Seminarium 27 listopada 2015:

Ewa Domańska
Historia i tafonomia miejsc zbrodni


Abstrakt

W moim wystąpieniu wskażę, że m.in. pod hasłem "kryminalistycznego zwrotu" (forensic turn) we współczesnej humanistyce następuje zmiana ku bardziej ontologicznemu i empirycznemu podejściu do badanej przeszłości/rzeczywistości. Naukowy słownik kryminalistyki nie oferuje jednak neutralnych pojęć opisowych, lecz preskryptywne. Tym samym buduje specyficzną wizję rzeczywistości dystopię rządzoną (prze)mocą prawa. Mimo negatywnego wpływu, jaki popularyzacja wiedzy na temat technik śledczych ma na świadomość społeczną (rola serialu CSI), rozumienie ludzkich szczątków (corpus delicti) proponowane przez tafonomię (naukę badającą pośmiertny los szczątków organicznych) może inspirować. Ekologia dekompozycji pozwala bowiem na odmienne od humanistycznego/hermeneutycznego podejście do ontologicznego statusu martwego ciała jako wielogatunkowej formy życia i organiczny habitat, co z kolei prowadzi do pytania, co to znaczy być człowiekiem w nie- czy post-ludzkim (nekro)środowisku. Jako przykład takich inspiracji, rozważę jeden z podstawowych problemów w badaniach nad ludobójstwem i masowymi mordami zagadnienie dehumanizacji jako konieczny warunek popełnianych morderstw. Wskażę, jak może zmienić się rozumienie dehumanizacji, kiedy przeniesiemy problem ze sfery kultury do przestrzeni procesów biologicznych zachodzących w przestrzeniach grzebalnych i rozpatrywać go będziemy w odniesieniu do relacji zachodzących między ludzkimi i nie-ludzkimi aktorami. Stawiając pytanie, jak łączące humanistykę i kryminalistykę rozważania mogą wzbogacić badanie ludobójstw podam przykład książki Caroline Sturdy Colls Holocaust Archaeologies (2015).


Dr hab. Ewa Domańska, prof. UAM

Dr hab., profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w tamtejszym Instytucie Historii, oraz od 2002 visiting associate professor w Department of Anthropology, Stanford University. Zajmuje się współczesną teorią i historią historiografii oraz porównawczą teorią nauk humanistycznych.

Autorka i redaktorka kilkunastu książek w tym ostatnio:

Autorka:

  1. Mikrohistorie. Spotkania w międzyświatach (1999, wyd. II 2005)
  2. Historie niekonwencjonalne. Refleksja o przeszłości w nowej humanistyce (2006)
  3. Historia egzystencjalna (2012)
Redaktorka:
  1. Hayden White, Poetyka pisarstwa historycznego (2000)
  2. Frank Ankersmit, Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii Historiografii (2004)
  3. Hayden White, Proza historyczna, (2009)
  4. Hayden White, Przeszłość praktyczna, (2014)
  5. Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki (red., 2010);
  6. Historia dziś. Teoretyczne problemy wiedzy o przeszłosci (red. z R. Stobieckim i T. Wiśliczem, 2014).
Obecnie kończy prace nad książką: Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała.