Seminarium 1 marca 2016:
Abstrakt
Zastanowię się nad funkcją, jaką w chronologii historii sztuki w Polsce pełni czas II wojny
światowej i Zagłady Żydów, w syntetyzujących narracjach najczęściej pomijany, wykluczany
lub nieróżnicowany. W mojej analizie okres ten rozumiany jest jako kluczowy dla historii
formacji nowoczesnych, domagając się jednocześnie rozwarstwienia podmiotowych pozycji,
tożsamościowych stawek, operacji różnicowania doświadczenia. Zagładę pojmuję zaś jako
serce sztuki nowoczesnej w Polsce, mającej swój symboliczny początek w gettach, obozach i
poza nimi - "na peryferiach Auschwitz". To czas, w którym mamy do czynienia z wybuchem
ogromnej ilości wizualnych świadectw (w większości przypadków funkcjonujących poza
dominującymi nurtami historii sztuki), załamania, zmiany, ale również w niektórych
przypadkach - transpozycji dotychczas znanych estetyk, form ekspresji, wizji świata i
człowieka. W dotychczasowych, nielicznych analizach przyjmuje się, że II wojna światowa i
Zagłada Żydów określa nowoczesność w Polsce poprzez takie pojęcia jak m.in. ślad,
fragment, destrukcja, katastrofa, utrata, pustka, niemożliwość reprezentacji, świadek,
świadectwo. Do wspomnianych pojęć chciałabym dodać kolejne kategorie: m.in. literalności,
obserwatora, świadomości widzenia, neuroświadectwa, reparacji, afektów (takich jak np.
gniew czy nadzieja) jako formy protestu. Zagadnienia te omówię na przykładzie wybranych
case studies: prac Władysława Strzemińskiego i Ariego Ben Menachema oraz kilku innych
artystów/artystek do tej pory sporadycznie analizowanych i interpretowanych. W swoich
interpretacjach bazować będę na koncepcjach doświadczenia neuroestetycznego oraz teoriach
afektu.
Materiały